AYDIN


Aydın; tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıklara merkez olmuş, antik çağın Afrodisias, Milet, Alinda, Didyma, Nisa, Prien, Magnesia gibi önde gelen kentlerinde sayısız bilgin ve bilge kişiler yetişmiştir.

 Bugünkü Aydın; kuzeyindeki Top Yatağı sırtında kurulan Tralles Kenti ile birlikte MÖ.2500 yılında Hititler zamanında gelişmiş, VII. yy.da Lydia zamanında da en parlak çağını yaşamıştır. Sırasıyla Neolitik, Kalkolotik, Tunç Çağları ile Frigya, Lidya, Pers, Roma ve Bizans çağlarını, 1171-1270 yılları arasında Selçuklular, 1270-1307 yılları arasında Menteşeoğulları, 1307-1390 yılları arasında Aydınoğulları, 1390-1922 yılları arasında Osmanlı dönemini yaşamıştır. Selçuklularla birlikte Türk uygarlığının kültür varlığı ve eserleriyle donatılan Aydın, sosyal hizmetler, tarım ve mimaride uygar günlere şahit olmuştur. Aydın'ın Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Beyazıt'ın şehzadesi Ertuğrul Bey'in Vali olarak Aydın'a atanmasıyla başlamıştır. Aydınoğulları zamanında şehrin adı Aydın Güzelhisarı olmuş, daha sonra Aydın adını almıştır. Şehir, XIV yy. da bugünkü yerine kurularak idari kademelendirme sırasıyla, 1390 yılında eyalet, 1426 yılında sancak, 1811 yılında eyalet, 1850 yılında İzmir'e bağlı sancak olmuştur.

Aydın'ın 1919 yılına kadar sancak şeklinde devam eden bu yönetim şekli, 25 Mayıs 1919-7 Eylül 1922 yılları arasında 40 aya yakın süren işgalden sonra ve Kurtuluş Savaşının kazanılmasıyla birlikte 1923 yılında değişmiş, müstakil vilayet olmuştur. Aydın, orta ve batı kesiminde verimli ovalar, kuzey ve güneyi dağlar ile çevrili Büyük Menderes Havzası üzerinde 8007 km2’ lik bir alan üzerine kuruludur.

Doğusunda Denizli, batıda Ege Denizi, kuzeyde İzmir ve Manisa, güneyde ise Muğla illeriyle komşudur. Akdeniz ikliminin hakim olduğu İl’de yazlar sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer. Ortalama sıcaklık 17.6 °C, ortalama yağışlı gün sayısı 80.6, ortalama yağış miktarı 677,5 mm/yıl' dır. İl, 37°-44' ve 38°-08' kuzey enlemleri ile 27°-23' ve 28°-52' doğu boylamları arasında yer alır. Aydınİli gecekondulaşmadan nasibini almayan nadir illerimizden biri olup, tarım ve turizmin gelişmiş olduğu bir ilimizdir. Son yıllarda başta tarıma dayalı sanayi kolunda olmak üzere tüm sanayi sektöründe önemli mesafeler kat edilmiş ve gelişme süreci de artan bir hızla devam etmektedir.

Çalışan nüfusun yarıdan fazlası tarım kesiminden geçimini sağlamaktadır.Yöre halkının kültür seviyesi yüksek düzeydedir. Son 73 yılda Türkiye’nin nüfusu yaklaşık beş kat artış göstermiştir. Aynı dönemde, Aydın ilinin nüfusu yaklaşık 4,5 kat artış göstermiş ve 2007 yılı sonu itibarı ile açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre İlimizin nüfusu 946.971’ye yükselmiştir. Merkez İlçede 6 belediye, 56 köy, 37 mahalle kuruluşu vardır. Bugün İlimizde küçük, orta ve büyük ölçekte yaklaşık 600 sanayi tesislerimizin %90”ı doğrudan ve dolaylı olarak tarıma dayalıdır. İlimiz; toprak, iklim ve ekolojik özellikleriyle polikültür tarıma uygun, tarımın her dalında yetiştiriciliğin yapılabildiği geniş bir potansiyele sahip bulunmaktadır.

Dağlarından yağ, ovalarından bal akan il tabiriyle anılan ilimizde toplam nüfusun %55 geçimini tarımdan sağlamaktadır. İl’in başlıca gelir kaynağı tarımdır. Çay dışında aşağı yukarı her türlü bitkisel üretimin yapıldığı Aydın’da en çok katma değer yaratan bitkisel ürünler; incir, zeytin, pamuk ve kestanedir. Bitkisel üretimde İlimiz; ülkemiz genelindeki incir üretiminin % 66”sına, zeytinin % 25”ine, kestanenin % 33”üne, pamuğun %29”una sahiptir. İl zeytin, incir, kestane üretiminde Türkiye genelinde birinci sırada, pamuk üretiminde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Aydın, geçmişte her ne kadar bir tarım ve bir turizm kenti olarak tanınmışsa da, sanayileşme sürecine girmiştir.

 Türkiye’de üretilen feldispat, kuvars madenlerinin % 95’i Çine ile Milas arasındaki dağlık bölgeden çıkarılmaktadır. İlin önemli bir gelir kaynağı olmaya aday Jeotermal kaynaklar mevcuttur. Sultanhisar Salavatlı’da özel sektöre ait 8,5 Megawatt gücünde Jeotermal elektrik santralinde 2006 yılında ayında enerji üretimine geçilmiştir. Yine Germencik İlçesinde özel sektörce 100 Megawatt Gücünde Jeotermal Elektrik Santrali kurulumu için çalışmalar sürdürülmektedir.

 Aydın İli, coğrafi konumu ile kara, demir, deniz ve hava yolu taşımacılığı imkanlarına sahiptir. Son yıllarda karayollarında gerçekleştirilen çalışmalar, Aydın-İzmir otoyolu, İzmir Adnan Menderes Hava Limanına olan yakınlığı ile ulaşımda gelişmişlik standartları yakalanmıştır. Kuşadası Limanı yat ve yolcu gemisi trafiği yönünden önemli bir hudut kapısıdır. İlimiz ilk ve orta öğretimde en başarılı iller arasında yer alır. Sağlık alanında da fiziki altyapı sorunu büyük ölçüde giderilmiştir. Aydın’ın, diğer güçlü yönleri olan ulaştırma ve haberleşme altyapısı, eğitim düzeyi, sağlık sektöründeki nicelik ve nitelikli altyapısı ile cazibe merkezi olmaya adaydır.